Ustawa o zapewnianiu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze – nowe obowiązki dla przedsiębiorców od czerwca 2025

Czym jest Europejski Akt o Dostępności oraz Ustawa o zapewnianiu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze?

28 czerwca 2025 roku weszła w życie Ustawa z dnia 26 kwietnia 2024 r. o zapewnianiu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze (Dz. U. Poz. 731), dalej: „Ustawa”. Ustawa ta, stanowi implementację do polskiego systemu prawnego dyrektywy Unii Europejskiej – Europejski Akt o Dostępności (European Accessibility Act, „EAA”).

Założeniem przedmiotowego aktu prawnego jest zapewnienie, by określone produkty i usługi (w tym strony internetowe, aplikacje mobilne i terminale) były dostępne dla jak najszerszego grona odbiorców, w tym również osób z niepełnosprawnościami. Celem Dyrektywy oraz implementującej ją Ustawy, jest poprawa dostępności w świecie fizycznym i cyfrowym, a także eliminacja barier w dostępie do różnych towarów i usług na rynku wewnętrznym.

Kogo dotyczy Ustawa?

Obowiązki Ustawy obejmują szerokie spektrum przedsiębiorców, w tym:

• producentów,
• importerów,
• dystrybutorów,
• usługodawców.

Ustawa nie dotyczy jednak mikroprzedsiębiorców, czyli przedsiębiorców zatrudniających mniej niż 10 osób i osiągających roczny obrót nieprzekraczający 2 mln euro.

Jakie produkty i usługi muszą zostać dostosowane do wymogów Ustawy?

Wśród objętych regulacją produktów znajdują się m.in.:

• sprzęt komputerowy i systemy operacyjne,
• terminale płatnicze i samoobsługowe (np. bankomaty, automaty biletowe, urządzenia do odprawy, interaktywne terminale przeznaczone do udzielania informacji),
• czytniki e-booków,
• urządzenia końcowe do usług telekomunikacyjnych i medialnych.

Zakres objętych usług to m.in.:

• usługi telekomunikacyjne,
• bankowość detaliczna,
• usługi towarzyszące usłudze pasażerskiego transportu drogowego, lotniczego, kolejowego i wodnego (m.in. strony internetowe, usługi oferowane lub świadczone za pomocą urządzeń mobilnych w tym aplikacji mobilnych, bilety elektroniczne i usługi elektronicznych systemów sprzedaży biletów)
• e-commerce,
• e-booki (rozpowszechnianie książek elektronicznych) i media audiowizualne.

Jakie są obowiązki?

Pełna lista wymogów standardu WCAG 2.2 jest dostępna pod adresem: https://www.w3.org/TR/WCAG22/#sotd. WCAG 2.2 składa się z 13 wytycznych, które zorganizowane są według zasad: „postrzegalne”, „funkcjonalne”, „zrozumiałe” i „solidne”. Dla każdej wytycznej istnieją przy tym sprawdzalne kryteria sukcesu określające ,,zgodność” z WCAG, które występują na trzech poziomach: A (najniższy), AA oraz AAA (najwyższy). Oznacza to, że aby spełnić dane wymagania WCAG, treść musi spełniać wskazane tam kryteria sukcesu.

Zgodnie z ww. regulacjami ,,dostępność” oznacza nie tylko zgodność z normami technicznymi, ale również zapewnienie użyteczności dla osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności. W praktyce oznacza to przede wszystkim zgodność ze standardami WCAG 2.2 (Web Content Accessibility Guidelines). Jako przykład takiej zgodności wskazać można m.in.:

• możliwość obsługi serwisu bez myszy (np. za pomocą klawiatury),
• czytelny kontrast, przystępny język, czytelna struktura informacji,
• alternatywne formy komunikacji – zarówno wizualnej, jak i dźwiękowej,
• zgodność interfejsów produktów i usług z wymaganiami dostępności sensorycznej i motorycznej.

Kto i jak będzie kontrolował?

Każda osoba może monitorować, czy przedsiębiorca przestrzega przepisów o dostępności oraz złożyć zawiadomienie o tym, że produkt lub usługa nie spełnienia wymogów dostępności. Przedmiotowe zawiadomienie należy złożyć do prezesa PFRON, który może je rozpatrzyć lub przekazać odpowiedniemu organowi nadzoru rynku, wyspecjalizowanemu w danej branży, tj. m.in.:

• prezesowi Urzędu Komunikacji Elektronicznej,
• ministrowi właściwemu do spraw informatyzacji,
• prezesowi Urzędu Transportu Kolejowego,
• wojewódzkiemu inspektorowi transportu drogowego,
• Rzecznikowi Finansowemu,
• organowi celnemu.

W przypadku podejrzenia, że produkt lub usługa nie spełniają wymagań dostępności, prezes PFRON lub organ nadzoru rynku może przeprowadzić kontrolę u danego przedsiębiorcy. W trakcie kontroli instytucja kontrolna sprawdza, czy przedsiębiorca przeprowadził ocenę zgodności produktu lub usługi z wymaganiami dostępności. Jeśli przeprowadzona przez przedsiębiorcę ocena będzie miała nieprawidłowości lub w ogóle jej nie przeprowadzono, przedsiębiorca zostanie wezwany przez organ kontrolny do wykonania oceny w terminie nie krótszym niż 60 dni. Jeżeli tego nie zrobi, wówczas wszczęte zostanie wobec przedsiębiorcy postępowanie administracyjne.

Jeśli z kolei okaże się, że produkt lub usługa nie spełniają wymagań dostępności, organ kontrolujący wzywa przedsiębiorcę do zapewnienia zgodności produktu lub usługi z wymaganiami albo wycofania produktu z rynku. Przedsiębiorca ma na to 120 dni.

Konsekwencje wykrycia nieprawidłowości, Kary

Wykrycie nieprawidłowości przez organ kontrolujący może nieść dla przedsiębiorcy szereg negatywnych konsekwencji. W szczególności organ kontrolujący może zakazać przedsiębiorcy dalszego udostępniania produktu lub świadczenia usługi na okres do 180 dni. Co więcej, jeśli produkt lub usługa stwarzają zagrożenie dla zdrowia lub bezpieczeństwa konsumentów, przedsiębiorca będzie musiał poinformować o tym konsumentów.

W przypadku gdy przedsiębiorca nie wypełni swoich obowiązków w terminie wyznaczonym przez organ kontrolujący, organ ten może wydać decyzję nakazującą:

• zapewnienie zgodności produktu z wymaganiami dostępności lub wykonanie zaległych obowiązków,
• wycofanie produktu z obrotu,
• zakaz dalszego udostępniania produktu na rynku,
• poinformowanie konsumentów o niespełnieniu wymagań dostępności lub o zagrożeniu, jakie produkt stanowi dla zdrowia lub bezpieczeństwa.

Co istotne, brak spełnienia wymogów dostępności może spowodować nałożenie na przedsiębiorcę kary pieniężnej, której wysokośćbędzie ustalać PFRON lub właściwy organ nadzoru rynku, przy czym wysokość kary pieniężnej jest ustalana na podstawie przeciętnego wynagrodzenia i obrotu przedsiębiorcy, nie może jednak przekroczyć ani 10-krotności przeciętnego wynagrodzenia, ani 10% obrotu przedsiębiorcy za poprzedni rok.