Jacek Pietrzak, aplikant radcowski
Podwyższenie kapitału zakładowego spółki z ograniczoną odpowiedzialnością stanowi czynność szczególnie istotną z perspektywy jej działalności operacyjnej, związaną często chociażby z zamiarem jej dokapitalizowania, rozszerzenia zasięgu jej działalności, czy też w końcu wzmocnieniem jej pozycji rynkowej i wiarygodności w relacjach z kontrahentami. Czynność ta, najczęściej kojarzona jest z koniecznością dokonania zmiany w umowie spółki (art. 255 k.s.h.) i złożeniem wizyty notariuszowi.
Od przyjętej w ten sposób reguły odstępstwo przewiduje art. 257 § 1 k.s.h., stosownie do którego treści, możliwym jest podniesienie kapitału zakładowego spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w trybie, który można określić mianem uproszczonego, albowiem nie jest przewiduje on konieczności dokonywania zmian w umowie spółki. Zastosowanie tej instytucji prawa handlowego, umożliwia dokonanie zmiany wysokości kapitału zakładowego spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przy zachowaniu niskiego poziomu złożoności procedury formalnej, a w konsekwencji, zoptymalizowaniu kosztów takiego przedsięwzięcia.
Podwyższenie kapitału zakładowego spółki z ograniczoną odpowiedzialności bez zmiany jej umowy zostało jednak obwarowane przez ustawodawcę pewnymi ograniczeniami, a jego zastosowanie uzależniono od dochowania stosownych wymogów stawianych umowie spółki.
Na co należy więc zwrócić uwagę formułując umowę spółki z ograniczoną odpowiedzialnością tak, aby na jej podstawie, możliwym było późniejsze podwyższenie kapitału zakładowego? O jakich ograniczeniach takiego rozwiązania należy pamiętać?
Na te i inne pytania odpowiadam w poniższym wpisie.
Umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, na podstawie której możliwym będzie dokonywanie podwyższenia kapitału zakładowego, powinna przede wszystkim w sposób jednoznaczny potwierdzać, iż przewiduje się możliwość podwyższenia kapitału zakładowego bez dokonywania ingerencji w treść umowy tej spółki.
W dalszej kolejności, postanowienia umowy spółki powinny też regulować co najmniej dwie fundamentalne w tej materii kwestie, jakimi są odpowiednio: oznaczenie maksymalnej wysokości podwyższenia kapitału zakładowego oraz określenie terminu, w którym podwyższenie takie może zostać dokonane.
Górną granicę czasową oraz kwotową zwykle określa się raczej w sposób rozsądny, ze wskazaniem realnych wartości.
Kapitał zakładowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością może zostać podwyższony na podstawie dotychczasowych postanowień umowy spółki poprzez zastosowania jednej spośród dwóch możliwości, jakimi są: podwyższenie wartości nominalnej udziałów już istniejących, bądź też (alternatywnie) ustanowienie udziałów nowych, co wynika bezpośrednio z treści art. 257 § 2 k.s.h.
Wkłady wnoszone są na kapitał zakładowy mogą być zarówno pieniężne, jak i przyjmować postać aportu. Oświadczenie dotychczasowego wspólnika o objęciu nowych udziałów, zgodnie z art. 257 § 3 k.s.h. powinno zostać sporządzone w formie pisemnej pod rygorem nieważności.
W przypadku zastosowania instytucji podwyższenia kapitału zakładowego spółki z ograniczoną odpowiedzialnością bez zmiany jej umowy, co do zasady, udziały w podwyższonym kapitale zakładowym spółki obejmowane są przez dotychczasowych wspólników, przy zachowaniu proporcji właściwej względem dotychczas przysługujących im udziałów.
Co istotne, w przypadku braku objęcia całości udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym przez dotychczasowych wspólników w sposób, o którym mowa powyżej, operacja podwyższenia kapitału zakładowego spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie dochodzi do skutku (tak chociażby w wyroku SN z dnia 25 lutego 2010 r., sygn. akt: I CSK 384/09).
Należy jednak zaznaczyć, że w doktrynie nie brakuje również odmiennych poglądów, które przewidują możliwość (jeżeli opcję taką przewidziano w umowie spółki i uchwale o podwyższeniu kapitału zakładowego), aby także przy zastosowaniu uproszczonego trybu podwyższenia kapitału zakładowego spółki, istniała możliwość przeznaczenia nowych udziałów dla nowych inwestorów.
Podwyższenie kapitału zakładowego spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w trybie uproszczonym może być dokonane jednorazowo lub dokonywane wielokrotnie, o ile możliwości takiej nie wyłączają postanowienia umowy spółki.
Nie należy tracić z pola widzenia, iż ewentualne zastrzeżenie w treści umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością możliwości podwyższenia kapitału zakładowego w trybie uproszczonym, nie stanowi przeszkody uniemożliwiającej podwyższenie kapitału zakładowego poprzez zmianę umowy spółki (tryb podstawowy), co potwierdził SN w wyroku z dnia 20 października, sygn. akt: III CSK 5/11.
Stanowisko takie potwierdza więc, iż choćby w umowie spółki przewidziano możliwość podwyższenia kapitału zakładowego w trybie uproszczonym, nie będzie to prowadzić do ograniczenia decyzyjności wspólników, którzy w dalszym ciągu zachowują pełną swobodę w zakresie wyboru trybu, w jakim podwyższenie kapitału zakładowego spółki zostanie zrealizowane.
Należy pamiętać, że konieczność zmiany umowy spółki występować będzie między innymi wtedy, kiedy kwota podwyższenia kapitału zakładowego lub też data, w której będzie ono dokonywane, przekraczać będą wartości dopuszczalnego podwyższenia kapitału zakładowego w trybie uproszczonym (górna granica kwotowa i czasowa), określone w treści umowy spółki.
Wybór metody podwyższenia kapitału zakładowego spółki dokonywany jest dopiero na etapie odpowiadającym podjęciu uchwały w tym przedmiocie przez Zgromadzenie Wspólników.
W przypadku skorzystania z trybu uproszczonego, uchwała Zgromadzenia Wspólników o podwyższeniu kapitału zakładowego spółki nie wymaga zachowania formy protokołu notarialnego. Poza podjęciem uchwały, koniecznym jest objęcie udziałów w pełnej wysokości podwyższonego kapitału zakładowego oraz dokonanie wpisu w Krajowym Rejestrze Przedsiębiorców. Wpis w tym przedmiocie ma charakter konstytutywny.
Wniosek o wpis, składany jest przez podmiot, który podlega wpisowi do rejestru przedsiębiorców, przy skorzystaniu z systemu teleinformatycznego. Do wniosku takiego należy załączyć między innymi uchwałę o podwyższeniu kapitału zakładowego, oświadczenia wspólników o objęciu udziałów oraz wniesieniu całości wkładów na podwyższony kapitał, a także dowody dokonania stosownych opłat.
Analiza instytucji podwyższenia kapitału zakładowego spółki z ograniczona odpowiedzialnością bez zmiany umowy, niewątpliwie wskazuje na jej wysoką użyteczność i wartość dodaną, jaką może ona stanowić dla jej możliwości operacyjnych.
Choć instytucja ta posiada ograniczone zastosowanie, niejednokrotnie może okazać się przydatna, przede wszystkim poprzez umożliwienie podjęcia strategicznie istotnej czynności, jaką jest podwyższenie kapitału zakładowego, bez jednoczesnej konieczności ponoszenia istotnych obciążeń finansowych oraz zachowania złożonej procedury formalnej.
Klikając „Akceptuję cookies”, zgadzasz się na przechowywanie plików cookie na swoim urządzeniu w celu usprawnienia nawigacji w witrynie, analizy korzystania z witryny i pomocy w naszych działaniach marketingowych.