W dniu 12 kwietnia 2024 r., Sąd Apelacyjny w Poznaniu wydał korzystne dla naszego klienta rozstrzygnięcie, którym na skutek apelacji złożonej przez Kancelarię, Sąd II instancji zmienił wyrok Sądu Okręgowego w Poznaniu, poprzez oddalenie w całości powództwa o zapłatę zadośćuczynienia z tytułu naruszenia praw pacjenta.
Sedno sprawy sprowadzało się do rozstrzygnięcia, czy w sytuacji braku odebrania od pacjenta pisemnej zgody na zabieg operacyjny albo zastosowanie metody leczenia lub diagnostyki stwarzających podwyższone ryzyko dla pacjenta, przeprowadzenie danego zabiegu należy uznać za bezprawne, a w dalszej kolejności, czy uchybienie takie może stanowić podstawę roszczenia o zapłatę zadośćuczynienia z tytułu naruszenia praw pacjenta do wyrażenia pisemnej zgody na zabieg.
Rozpoznający sprawę w I instancji Sąd Okręgowy w Poznaniu ustalił w oparciu o zgromadzone dowody, że pomimo braku odebrania od pacjenta zgody na zabieg w formie pisemnej, wobec powoda spełniony został należycie obowiązek informacyjny, a następnie odebrana została ustna zgoda na wykonanie danego zabiegu. Co istotne, w tym zakresie Sąd Okręgowy w Poznaniu opierając się na art. 74 § 2 k.c., słusznie dopuścił możliwość przeprowadzenia dowodu z zeznań świadków (w tym wypadku – personelu medycznego) na fakt odebrania od pacjenta zgody na operację, podzielając jednocześnie ugruntowany w judykaturze pogląd o tym, że forma pisemna zgody na operację zastrzeżona została wyłącznie dla celów dowodowych, a nie pod rygorem nieważności. Ustalenia te zostały jednocześnie podzielone przez Sąd Apelacyjny w Poznaniu.
Fakt braku odebrania od pacjenta pisemnej zgody na zabieg, został jednak uznany przez Sąd Okręgowy w Poznaniu za naruszenie praw pacjenta, w konsekwencji czego na rzecz powoda zasądzone zostało zadośćuczynienie pieniężne na podstawie art. 4 ust. 1 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Stanowiska tego nie podzielił Sąd Apelacyjny w Poznaniu, uznając zasadność argumentacji przedstawionej przez Kancelarię w apelacji.
Jak trafnie podniósł Sąd II instancji w ramach ustnych zasadniczych motywów rozstrzygnięcia:
Sąd Okręgowy ustalił jednak, że uniemożliwienie powodowi wyrażenia tej zgody w formie pisemnej, stanowi podstawę dla uznania o pozbawieniu go praw pacjenta, uzasadniających zasądzenie zadośćuczynienia w zasądzonej kwocie 25 tysięcy złotych. Pozwany w swej apelacji trafnie skrytykował takie zapatrywanie Sądu Okręgowego. Prawa pacjenta nie stanowi bowiem skorzystanie z wymaganej formy udzielenia zgody na operację, ale samo upoważnienie do jej przeprowadzenia. To pacjent ma po zasięgnięciu stosowanych informacji zadecydować, czy chce poddać się proponowanemu leczeniu i dopiero pozbawienie go prawa do tej decyzji, wskazywać może na naruszenie jego praw jako pacjenta.
Forma udzielenia zgody ma – jak trafnie wskazał pozwany w swojej apelacji – znaczenie jedynie dla procesu dowodzenia okoliczności, czy zgoda została udzielona. Została wprowadzona do ustawy dla ułatwienia dochodzenia swych racji przez pacjentów. Pisemna forma udzielenia zgody w celu ad probationem, ogranicza naruszyciela w korzystaniu z innych środków dowodowych niż dokument, z którego zgoda pacjenta ma wynikać.
Sąd Najwyższy w jednym z orzeczeń wyraźnie stwierdził, że wobec braku zachowania pisemnej formy zgody pacjenta na zabieg operacyjny oraz na zastosowanie metody leczenia lub diagnostyki stwarzającej zwiększone ryzyko dla pacjenta, należy zastosować art. 74 k.c., zgodnie z którym zastrzeżenie formy pisemnej bez rygoru nieważności ma ten skutek, że w razie niezachowania zastrzeżonej formy, nie jest w sporze dopuszczalny dowód ze świadków, ani dowód z przesłuchania stron na fakt dokonania tej czynności, czyli wyrażenia zgody. Jednakże także pamiętać należało o tym, że mimo niezachowania formy pisemnej przewidzianej dla celów dowodowych, dowód z zeznań świadków czy przesłuchania stron na tą okoliczność jest dopuszczalny, jeżeli obie strony wyrażą na to zgodę, albo fakt dokonania czynności prawnej jest uprawdopodobniony za pomocą dokumentu.
W niniejszej sprawie obie strony wniosły o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków na wskazaną okoliczność, nadto w aktach znajduje się dokument uprawdopodabniający zaistnienie kwestionowanej przez powoda okoliczności. Stanowi go pisemny wywiad anestezjologa podpisany przez powoda, w którym zawarto informację o zakresie zabiegu. Wspomniany dokument oraz zeznania świadków, które zostały przez Sąd szczegółowo omówione i wymienione, a zostały zakwestionowane przez stronę powodową, w ocenie Sądu Apelacyjnego pozwalają na uznanie, że wniosek Sądu Okręgowego co do wyrażenia przez powoda zgody na zabieg w wykonanym w zakresie, okazał się zasadny. Sąd Okręgowy jedynie wadliwie uznał, że powodowi przysługuje zasądzona w wyroku kwota zadośćuczynienia z tytułu braku jej wyrażenia w formie pisemnej (to z przyczyn o których wspomniał Sąd wcześniej), dlatego apelację pozwanego należało ocenić jako zasadną, podzielając stanowisko pozwanego, o braku zasadności żądania powoda co do zasady i na podstawie art. 386 § 1 k.p.c., zmienić zaskarżony wyrok, poprzez oddalenie żądania powoda także w części zaskarżonej przez stronę pozwaną.
Klikając „Akceptuję cookies”, zgadzasz się na przechowywanie plików cookie na swoim urządzeniu w celu usprawnienia nawigacji w witrynie, analizy korzystania z witryny i pomocy w naszych działaniach marketingowych.