Alicja Rostkowska, radca prawny
W związku z uchwaleniem Dyrektywy CSRD największe podmioty działające na rynku będą zobowiązane do składania rokrocznych raportów zrównoważonego rozwoju, w których wykazywać będą swój wpływ na środowisko (E – Environmental), kwestie społeczne (S -Society) oraz związane z ładem korporacyjnym (G – Governance). Same raporty z kolei będą musiały być zgodne z Europejskimi Standardami Sprawozdawczości, tzw. ESRS. Pierwsza grupa podmiotów – największe jednostki interesu publicznego, takie jak banki czy zakłady ubezpieczeń – będzie składać raporty już w 2025 r., za rok obrachunkowy rozpoczynający się w 2024 r. W kolejnych latach, aż do 2027 r., obowiązkiem tym będą objęte kolejne grupy podmiotów o czym pisaliśmy w poprzednim artykule.
Czy skoro obowiązkiem składania raportów zgodnie z Dyrektywą CSRD będą objęte tylko największe podmioty, to małe i średnie jednostki są zwolnione z obowiązku podejmowania w swoich przedsiębiorstwach działań nakierunkowanych na zrównoważony rozwój? Okazuje się, że obowiązek składania sprawozdań ESG będzie pośrednio wpływał także na mniejsze podmioty.
Zarówno na poziomie krajowym, jak i unijnym, podejmuje się szereg działań zmierzających do osiągnięcia przez państwa neutralności klimatycznej – na poziomie unijnym należy wyróżnić w szczególności Europejski Zielony Ład, będący pakietem inicjatyw politycznych, którego celem jest doprowadzenie do 2050 r. do osiągnięcia neutralności klimatycznej. Jego pokłosiem jest m. in. Dyrektywa CSRD.
Przedsiębiorstwa odgrywają istotną rolę w tworzeniu gospodarki zrównoważonej i społecznie odpowiedzialnej, zatem bez odpowiednich regulacji oraz oddolnych działań przedsiębiorstw, niemożliwe będzie osiągnięcie tego celu. Z tego względu zgodnie z przepisami Dyrektywy CSRD w raporcie zrównoważonego rozwoju podmioty zobowiązane muszą uwzględnić każde ogniwo swojego łańcucha dostaw, tak, aby w treści raportu rzetelnie wykazać swój wpływ na dany obszar.
Zgodnie ze standardami sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju, w sprawozdaniu jednostki zobowiązane opisują swój model biznesowy, w tym główne cechy swojego łańcucha wartości, na który składają się m. in. klienci, użytkownicy końcowi, ale także kluczowi dostawcy. Także w projektowanych przepisach krajowych mających implementować Dyrektywę CRSD wskazano, że sprawozdawczość zrównoważonego rozwoju zawiera m.in. opis najważniejszych rzeczywistych oraz potencjalnych skutków związanych z działalnością jednostki, w tym z jej projektami, usługami, relacjami biznesowymi oraz łańcuchem dostaw.
Z uwagi na powyższe, każdy dostawca, nawet jeśli nie będzie składał raportu zrównoważonego rozwoju zgodnie z Dyrektywą CRSD, w praktyce może zostać zobowiązany przez swojego kontrahenta do przedstawienia mu jeszcze przed zawarciem umowy informacji na temat tego, jak jego działalność wpływa na obszary będące przedmiotem raportu, a odmowa złożenia oświadczenia czy prowadzenie działalności w sposób niezrównoważony może skutkować podjęciem decyzji o odmowie nawiązania czy zaprzestaniu współpracy. Oświadczeniem dostawcy mogą być objęte informacje dotyczące na przykład:
W konsekwencji mimo iż przepisy powszechnie obowiązującego prawa nie będą nakładały na mniejsze przedsiębiorstwa obowiązku wdrażania określonych procedur, które podlegają raportowaniu na podstawie Dyrektywy CSRD, to w rzeczywistości wdrożenie ich może być konieczne z biznesowego punktu widzenia, albowiem ich brak może skutkować odmową nawiązania współpracy i utratą kontraktów.
Znając regulacje Dyrektywy CRSD oraz wymaganą treść raportu zgodnie ze standardami sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju, można podjąć działania zmierzające do:
Przygotowanie i wdrożenie strategii ESG zdaje się być w najbliższych latach niezbędne niezależnie od tego, czy dany podmiot musi składać raport zrównoważonego rozwoju czy też nie. W dobie zielonej transformacji oraz coraz większego nacisku na prowadzenie działalności gospodarczej w sposób etyczny, wprowadzenie rozwiązań zapewniających zrównoważony rozwój daje przewagę biznesową i zwiększa atrakcyjność wśród potencjalnych kontrahentów. Jest to związane również z oczekiwaniami konsumentów, którzy większą uwagę zwracają na pochodzenie produktu.
Warto zwrócić uwagę, iż mimo że Dyrektywa CRSD nie została jeszcze implementowana, to część przedsiębiorstw, wychodząc naprzeciw planowanym regulacjom, już wprowadziło wewnętrzne regulacje w zakresie ESG dla swoich dostawców, stawiając im określone wymagania, zobowiązując ich do wypełniania ankiet dotyczących zrównoważonego rozwoju bądź składania oświadczeń o stosowaniu rozwiązań ESG.
Coraz powszechniejsze stają się również tzw. zielone umowy najmu (green leases). W komercyjnym obrocie nieruchomościami, np. w przypadku umów najmu powierzchni użytkowych w centrach handlowych spotkać można klauzule, których celem jest zapewnienie korzystania z lokalu w sposób, który jak najmniej ingeruje w środowisko. Zobowiązania w tym zakresie mogą dotyczyć zarówno Wynajmującego bądź Inwestora na etapie budowy danego budynku, jak i Najemcy.
Klauzule inwestorskie mogą dotyczyć zobowiązań dotyczących np. obowiązku korzystania z certyfikowanych materiałów, wprowadzania energooszczędnych rozwiązań instalacji bądź określonych elementów wyposażenia, jak budowa stacji do ładowania samochodów elektrycznych. Z kolei Najemca może zostać zobowiązany do korzystania z energooszczędnych rozwiązań w czasie korzystania z lokalu, odpowiedniego zarządzania odpadami, a także raportowania Wynajmującemu zużycia energii, jeżeli Wynajmujący uwzględnia takie informacje w swoich raportach.
Uwzględnianie zrównoważonego rozwoju w swojej działalności może też się przekładać na większe możliwości uzyskania finansowania inwestycji. Banki, które w znajdują się w pierwszej grupie podmiotów zobowiązanych do składania sprawozdań zrównoważonego rozwoju i pierwszy raport zgodny ze standardami sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju muszą składać już w 2025 r. (za rok obrachunkowy 2024 r.), wprowadzają w swoich ofertach tzw. zielone kredyty, przeznaczone na zrównoważone inwestycje lub dla podmiotów których działalność jest prowadzona w sposób zrównoważony.
Wobec aktualnych działań legislacyjnych w zakresie zrównoważonego rozwoju, w ciągu najbliższych lat niezbędne będzie uwzględnianie przez podmioty gospodarcze wpływu prowadzonej działalności na środowisko. Chcąc dotrzymać kroku największym przedsiębiorstwom i rozwijać swój biznes, konieczne jest nakierunkowanie się na zrównoważony rozwój, wdrażając rozwiązania odpowiednie do rodzaju oraz skali działalności przedsiębiorstwa. Już teraz widoczna jest rosnąca zależność pomiędzy obecnością polskich firm w międzynarodowych łańcuchach dostaw a uwzględnianiem przez nie czynników ESG, a wobec nieuchronnej implementacji Dyrektywy CSRD do polskiego porządku prawnego, należy spodziewać się takiego skutku również na rynku krajowym.
Klikając „Akceptuję cookies”, zgadzasz się na przechowywanie plików cookie na swoim urządzeniu w celu usprawnienia nawigacji w witrynie, analizy korzystania z witryny i pomocy w naszych działaniach marketingowych.