Sąd Okręgowy w Poznaniu wyrokiem z dnia 4 listopada 2021 roku potwierdził, że zawarcie umowy sprzedaży nieruchomości położonej na terenie parku narodowego jako umowy definitywnej, bez zawarcia warunku zawieszającego w postaci prawa pierwokupu na rzecz parku narodowego jest bezwzględnie nieważne.
Z powództwem do Sądu wystąpił park narodowy niezwłocznie po uzyskaniu informacji o tym, że w 2008 roku doszło do zawarcia umowy sprzedaży nieruchomości położonej na terenie parku narodowego bez zastrzeżenia prawa pierwokupu na rzecz parku. O umowie tej zresztą park narodowy nie był zawiadomiony ani przez notariusza sporządzającego umowę, ani przez żadną ze stron umowy.
Brak zastrzeżenia ustawowego prawa pierwokupu na rzecz parku narodowego (art. 10 ust. 5 ustawy o ochronie przyrody) był kwestią bezsporną. W związku jednakże z tym, że do transakcji doszło ponad 10 lat temu, pozwani (strony umowy sprzedaży zawartej w formie aktu notarialnego) domagali się nieuwzględnienia żądania i niestwierdzania nieważności umowy z powołaniem na zasady współżycia społecznego (art. 5 k.c.).
Argumentację pozwanych podzielił Sąd Rejonowy, jednakże koncepcja ta spotkała się z krytyką ze strony Sądu Odwoławczego. Apelacja wywiedziona w imieniu naszego Klienta (jak i samo powództwo) okazała się w całości zasadne.
Sąd Okręgowy w Poznaniu wskazał m.in., że:
1) Konsekwencją nieważności bezwarunkowej umowy sprzedaży jest w szczególności nieotwarcie się możności skorzystania przez uprawionego z tytułu prawa pierwokupu z tego prawa.
2) Sankcja nieważności umowy bezwarunkowej w sytuacji, gdy ustawa przewiduje dla określonych podmiotów prawo pierwokupu, polega uwzględnieniu przez sąd z urzędu i ma charakter definitywny, tj. wykluczający konwalidację.
3) Nie podlega ocenie na podstawie art. 5 k.c. dochodzenie ustalenia przez sąd nieważności czynności prawnej.
4) Nieważność czynności prawnej nie ma nic wspólnego z nadużywaniem prawa przy jego wykonywaniu, jest konsekwencją sprzeczności dokonanej czynności z ustawą.
Stwierdzając nieważność umowy sprzedaży, Sąd wskazał także, że nie ma znaczenia to, że do jej zawarcia doszło ponad 10 lat temu.
Orzeczenie z pewnością będzie miało znaczenia dla wszystkich parków narodowych, ale także innych podmiotów, którym przysługuje ustawowe prawo pierwokupu nieruchomości.
Wielkopolski Park Narodowy w sprawie reprezentowała adwokat Aneta Fornalik
Klikając „Akceptuję cookies”, zgadzasz się na przechowywanie plików cookie na swoim urządzeniu w celu usprawnienia nawigacji w witrynie, analizy korzystania z witryny i pomocy w naszych działaniach marketingowych.