radca prawny Małgorzata Łobocka-Szok
W 2018 roku cztery fundusze W Investments – Inwestycje Selektywne FIZAN, VIVANTE FIZAN, Lasy Polskie FIZAN i Inwestycje Rolne FIZAN – zostały postawione w stan likwidacji. Początkowo jej zakończenie planowane było na luty 2021 roku. Termin ten został jednak przesunięty do sierpnia 2024 roku. 5 czerwca 2024 r. likwidator funduszy opublikował informację o wypłacie i umorzeniu certyfikatów inwestycyjnych funduszy Inwestycje Selektywne FIZAN oraz VIVANTE FIZAN. Co oznacza to dla osób, które zainwestowały w fundusze W Investments?
Wypłacone zostały wszystkie środki posiadane przez fundusze W Investments, proporcjonalnie do liczby posiadanych przez ich poszczególnych uczestników certyfikatów inwestycyjnych. Wypłata środków oznacza umorzenie posiadanych przez uczestników funduszy Inwestycje Selektywne FIZAN oraz VIVANTE FIZAN certyfikatów inwestycyjnych.
Ostatecznie na jeden certyfikat funduszu VIVANTE FIZAN wypłacono 158,39 zł natomiast na jeden certyfikat funduszu Inwestycje Selektywne FIZAN 927,99 zł. Kwoty te odpowiadają ok. 50% środków przeznaczonych na nabycie certyfikatów funduszu Inwestycje Selektywne FIZAN oraz ok. 20% na nabycie certyfikatów funduszu VIVANTE FIZAN podczas ich dystrybucji w latach 2015 – 2016. Uczestnikom funduszy wypłacono zatem jedynie część zainwestowanych środków. Należy przy tym nadmienić, że nawet gdyby było to 100% kwoty przeznaczonych na zakup certyfikatów – to nie sposób nie zwrócić uwagi, iż przez 8 – 9 lat wartość środków ulegała zmniejszeniu, a zatem inwestorzy i tak ponieśliby szkodę. Nikt rozsądny przecież nie zdecydowałby się na lokatę w banku, z której po 9 latach odzyska tylko zdeponowaną kwotę, bez jakichkolwiek odsetek.
Pomimo tego, że dokonane w wyniku likwidacji funduszy wypłaty nie pokrywają całości zainwestowanych przecz ich uczestników środków, nie mogą oni oczekiwać na dalsze wpłaty z funduszy. Rozdysponowane zostały bowiem wszystkie zgromadzone przez Inwestycje Selektywne FIZAN oraz VIVANTE FIZAN środki. Nie odzyskają oni pieniędzy zainwestowanych w fundusze W Investments w pełni pokrywających poniesioną przez nich szkodę.
Nie oznacza to jednak, że inwestorzy nie mają możliwości dochodzenia roszczeń od innych niż fundusze FIZAN podmiotów. Poniesiona przez nich szkoda nie wynika jednak ze straty na samej inwestycji, a niedostosowaniu zarekomendowanego im produktu finansowego do ich potrzeb inwestycyjnych.
W informacji o wypłacie i umorzeniu certyfikatów FIZAN likwidator wskazał, że w zarządzaniu funduszami istnieje uzasadnione podejrzenie prowadzenia działalności przestępczej, która objęta jest trwającymi postępowaniami prokuratorskimi i sądowymi. Natomiast wskutek przeprowadzonych w podmiotach prowadzących dystrybucję certyfikatów funduszy W Investments kontroli Komisja Nadzoru Finansowego stwierdziła nieprawidłowości m.in. w postaci naruszeń ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, odnoszących się do niej rozporządzeń Ministra Finansów, a także wewnętrznych procedur i regulaminów.
Potwierdza to tezę, iż w związku z dystrybucją certyfikatów Funduszy W Investments mogło dojść do szeregu nieprawidłowości, rodzącej odpowiedzialność odszkodowawczą, w tym do tzw. missellingu usług finansowych. Jest to praktyka naruszająca zbiorowe interesy konsumentów, polegająca na proponowaniu konsumentom nabycia usług finansowych, które nie odpowiadają ich potrzebom, ustalonym z uwzględnieniem dostępnych przedsiębiorcy informacji dotyczących cech tych konsumentów, lub proponowanie nabycia tych usług w sposób nieadekwatny do ich charakteru (A. Wędrychowska – Karpińska, A. Wiercińska – Krużewska [w:] Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz, wyd. II, red. A. Stawicki, E. Stawicki, opublikowano: WKP 2016).
Podstaw dochodzonych przez uczestników funduszy roszczeń można upatrywać zarówno w odpowiedzialności deliktowej, jak i kontraktowej.
Poniesiona przez uczestników funduszy FIZAN szkoda jest znacznie szersza, aniżeli sama kwota środków przeznaczonych na nabycie certyfikatów zarządzanych przez fundusze W Investments. Należy mieć na uwadze, że minimalna kwota inwestycji wynosiła równowartość 40.000,- euro, a zatem ok. 170.000,- zł. Uczestnicy funduszy FIZAN nie dysponują tymi środkami od blisko 9 lat, certyfikaty funduszy W Investments nabywali bowiem w latach 2015 – 2016. Niejednokrotnie wcześniej przedmiotowe środki deponowali natomiast na terminowych lokatach bankowych. Elementem poniesionej szkody mogą być zatem również korzyści utracone przez nich wskutek niedostosowanej do ich potrzeb inwestycji, a także opłaty uiszczone w związku z transakcją na rzecz podmiotu prowadzącego dystrybucję certyfikatów.
Należy mieć na uwadze, że dokonując obliczenia szkody wyrządzonej uczestnikom funduszy Inwestycje Selektywne FIZAN i VIVANTE FIZAN należy uwzględnić wypłacone im w wyniku likwidacji środki.
Likwidacja dwóch pozostałych funduszy W Investments – Lasy Polskie FIZAN i Inwestycje Rolne FIZAN – pozostaje w toku. Planowo powinna się ona zakończyć w sierpniu 2024 roku, jednakże w publikowanych informacjach likwidator zastrzegł, że nie może zagwarantować, że powyżej wskazany termin jest ostatecznym terminem zakończenia likwidacji funduszy FIZAN. Pomimo upływu blisko 9 lat od zainwestowania środków, osoby, które zainwestowały w fundusze W Investments, nie odzyskały jeszcze żadnych pieniędzy.
Należy podkreślić, że będąca w toku likwidacja funduszy Lasy Polskie FIZAN i Inwestycje Rolne FIZAN nie stanowi przeszkody w dochodzeniu przez ich uczestników roszczeń na drodze sądowej. Sądy uwzględniają roszczenia nabywców certyfikatów inwestycyjnych zarządzanych przez fundusze W Investments, którzy nabyli je za pośrednictwem banków, uznając, że ponieśli oni szkodę, która na dzień wydania rozstrzygnięcia nie została w żadnym stopniu naprawiona. Dopiero fakt rzeczywistego spełnienia świadczenia na ich rzecz mógłby stanowić podstawę do odpowiedniego zmniejszenia zasądzanego odszkodowania.
Sytuacja uczestników funduszy Inwestycje Selektywne FIZAN i VIVANTE FIZAN oraz Inwestycje Rolne FIZAN i Lasy Polskie FIZAN różni się obecnie tym, że posiadaczom certyfikatów pierwszych dwóch funduszy likwidator wypłacił zgromadzone w toku likwidacji środki. Natomiast uczestnicy pozostałych funduszy nie odzyskali żadnej części zainwestowanych pieniędzy. Mając na uwadze nieprawidłowości związane z zarządzaniem funduszami FIZAN czy też samą dystrybucją certyfikatów funduszy W Investments, uczestnicy wszystkich czterech funduszy mogą skutecznie dochodzić naprawienia szkody poniesionej w związku z niedostosowaną do ich potrzeb inwestycją. Analiza najnowszego orzecznictwa sądów powszechnych pozwala na wysunięcie tezy, że mają oni realne szanse na odzyskanie pieniędzy. Mając na uwadze długotrwały czas rozpatrywania spraw przez Sądy, a także kwestię ewentualnego przedawnienia roszczeń, nie warto zwlekać z podjęciem decyzji o ich dochodzeniu.
Klikając „Akceptuję cookies”, zgadzasz się na przechowywanie plików cookie na swoim urządzeniu w celu usprawnienia nawigacji w witrynie, analizy korzystania z witryny i pomocy w naszych działaniach marketingowych.